UPTET Sanskrit 08 Jan 2020 Paper 2 Solved Question Paper

भाग – III भाषा-II : संस्कृत

Q. ‘मयूराः नृत्यन्ति’ वाक्य का वाच्य परिवर्तन होगा

  • मयूरैः नृत्यते
  • मयूरेण नृत्यते
  • मयूरेण नृत्यन्ति
  • मयूराः नृत्यते

Q. कुध्’ धातु के योग में विभक्ति होती है

  • षष्ठी
  • पञ्चमी
  • द्वितीया
  • चतुर्थी

Q. ‘अप्यस्ति’ पद में प्रयुक्त उपसर्ग है

  • अपि
  • अप्

Q. ‘अध्ययनकुशलः’ में प्रयुक्त समास है

  • अव्ययीभाव
  • द्वन्द्व
  • तत्पुरुष
  • द्विगु

Q. अव्यय शब्द नहीं है

  • भूयः
  • देवः
  • प्रातः
  • अन्तः

Q. ‘पञ्चतन्त्र’ के लेखक हैं

  • रविषेण
  • कालिदास
  • भारवि
  • विष्णुशर्मा

Q. ‘लृ’ स्वर नहीं होता है

  • हस्व तथा प्लुत
  • प्लुतर
  • ह्रस्व
  • दीर्घ

Q. ‘शीघ्रम्’ शब्द का पर्यायवाची नहीं है ।

  • सुकृतम्
  • द्रुतम्
  • क्षिप्रम्
  • सत्वरम्

Q. ‘दध्नः’ शब्द में प्रयुक्त विभक्ति है

  • पञ्चमी और षष्ठी दोनों
  • इनमें से कोई नहीं
  • प्रथमा
  • द्वितीया

Q. ‘विपुलधनः’ में प्रयुक्त समास है।

  • द्वन्द्व
  • द्विगु
  • कर्मधारय
  • बहुव्रीहि

Q. ‘ऐच्छत्’ क्रियापद में प्रयुक्त लकार है ।

  • लङ्
  • लृट्
  • लट्
  • लोट

Q. ‘वागर्थाविव सम्पृक्तौ वागर्थप्रतिपत्तये ।
जगत: पितरौवन्दे पार्वतीपरमेश्वरौ ।।’
श्लोक में प्रयुक्त अलंकार है

  • अनुप्रास
  • श्लेष
  • यमक
  • उपमा

Q. ‘नीतिः’ शब्द में प्रयुक्त प्रत्यय है ।

  • ङीप्
  • शतृ
  • क्त
  • क्तिन्

Q. ‘श्रिया’ शब्द में प्रयुक्त विभक्ति है

  • तृतीया
  • चतुर्थी
  • प्रथमा
  • द्वितीया

Q. ‘अव्ययीभाव’ समास का उदाहरण नहीं है

  • सुक्षत्रम्
  • अनुकूलम्
  • प्रत्यग्नि
  • हरित्रातः

Q. ‘षण्णाम्’ पद में सन्धि है

  • ष्टुत्व सन्धि
  • श्चुत्व सन्धि
  • अनुस्वार सन्धि
  • पूर्वसवर्ण सन्धि

Q. ‘त्रिभुवनम्’ में समास है

  • द्विगु
  • बहुव्रीहि
  • अव्ययीभाव
  • द्वन्द्व

Q. ‘अङ्गना’ का अर्थ है

  • आँगन
  • न जाना
  • विकलांग
  • स्त्री

Q. ‘मनीषा’ का सन्धि-विच्छेद होगा

  • मन + ईषा
  • मनी + ईषा
  • मनस् + ईषा
  • मनसि + ईषा

Q. ‘चोरभयम्’ में समास है

  • द्वितीया तत्पुरुष
  • इनमें से कोई नहीं
  • पञ्चमी तत्पुरुष
  • सप्तमी तत्पुरुष

Q. ‘मार्तण्डः’ शब्द का पर्यायवाची है

  • निशाकरः
  • चन्द्रचूडः
  • सुधांशुः
  • अंशुमाली

Q. ‘पिता’ रूप का मूल शब्द है

  • इकारान्त
  • ऋकारान्त
  • आकारान्त
  • अकारान्त

Q. ‘सुमद्रम्’ पद में समास है

  • द्वन्द्व
  • कर्मधारय
  • अव्ययीभाव
  • बहुव्रीहि

Q. निम्नलिखित में से कर्तृवाच्य का उदाहरण नहीं है

  • अहं विद्यालयं गच्छामि
  • त्वं कदा गमिष्यसि
  • शिक्षकः ग्रन्थं पठति
  • तेन ग्रन्थः पठ्यते

Q. ‘पक्वम्’ इस कृदन्त पद में प्रत्यय है ।

  • क्व
  • अच्
  • क्त

निम्नलिखित पद्य के अनुसार प्रश्न सं. 86 एवं 87 चुनिए :
एक ईश: पिताऽस्माकम् एकैव जननी धरा ।
सादरं प्रणमामस्तौ वयं सर्वे सहोदराः ।।

Q. अस्माकं पिता कः ?

  • ईशः
  • राजा
  • सः
  • सहोदरः

Q. अस्माकं जननी का ?

  • सहोदरा
  • धरा
  • ईशः
  • सर्वा

निर्देश : निम्नलिखित गद्यांश को पढ़ें तथा उससे सम्बन्धित प्रश्न 88 एवं 89 के उत्तर दें।
ये नामाद्वैतवादिनस्तेऽपि परमार्थतो नास्तिका एव । तेषा कश्चिद्विलक्षण एव । जगत्कर्ताऽपि स्वयं न किमपि करोति, सर्व सभ्यगुदासीनस्तिष्ठति, सः सर्वतः पाणिपादोऽपि न किञ्चिद्गृह्ण पादमेकमपि गच्छति, सर्वतोऽक्षिशिरोमुखोऽपि न किञ्चिद्वदति, करुणार्त्तप्रलापमाकर्णयति, न कस्मिंश्चिद्दयते, न कश्चिदुद्धरति एवमद्भुतमीश्वरमालोक्यालङ्कारिकैः खलु विरोधाभावस्याविर्भाव

Q. गद्यखण्डेऽस्मिन् कस्य विषयस्य व्याख्यानं वर्तते ?

  • आलङ्कारिकस्य
  • अद्वैतवादिनः
  • नास्तिकस्य
  • परमेश्वरस्य

Q. अद्भुतमीश्वरमालोक्य आलङ्कारिकैः कस्य अलंकारस्य कृतः ?

  • अद्भुतस्य
  • रूपकस्य
  • अतिशयोक्तेः
  • विरोधाभासस्य

Q. ‘पदलालित्य’ के लिए प्रसिद्ध हैं

  • महाकवि भारवि
  • महाकवि हर्षः
  • महाकवि कालिदास
  • महाकवि दण्डी

Leave a Comment